EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili düzenlemeler henüz yasalaşmamış olmakla birlikte ana hatları açıklandı. Ocak ayı içinde düzenlemelerin tamamlanıp meclise gitmesi beklenmektedir. 

Bu kapsamda 8 Eylül 1999`dan önce sigorta kaydı olanlar, kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresini dolduranlar ve 5000 günlük prim ödemesini tamamlayanlar yaş şartı aranmaksızın emekli olabilecekler.

EYT yasası çıktığında prim ve süre açısından eksikleri olanlar bunları tamamlayarak emeklilik hakkı kazanabilecekler. Primini doldurup sigortalılık süresini doldurmayan sigortalılar sigorta süresini, 5000 prim günü tamamlamayan sigortalılar, prim ödeme gün sayısını doldurduğu tarihte emekli aylığı talebinde bulunabilirler. 

Erkekler için askerlik borçlanması ile kadınlar için doğum borçlanması ile gün sayılarını tamamlamak mümkün görünüyor. Var olan uygulamada eğer askerlik sigorta tarihinden önce yapıldıysa, borçlandığınız gün

kadar işe giriş tarihi de geri çekilir. Ancak askerlik borçlanması ile ilgili henüz netleşen bir durum söz konusu değil. 

Askerlik borçlanması, doğum borçlanması (doğumdan önce sigortalı olmak şartı ile doğumdan sonraki 2 yıl içinde sigortalı olunmayan günler borçlanılabilir.) ve yurtdışı borçlanması şartlarının sağlanması halinde borçlanma tutarları yürürlükteki asgari ücrete göre hesaplanacağından 2022 yılı içinde borçlanma başvurusu yapmak avantajlı olacaktır. Başvurular http://www.turkiye.gov.tr/ adresinden yapılabilir.

Kanunun yürürlüğe girmemiş olması nedeniyle bu borçlanılan sürelerin ne şekilde sayılacağı henüz net değil. 

EYT maaş hesaplaması yapılırken şu kriterler dikkate alınır:

İşçinin aylık kazancı,

İşçinin çalıştığı yıl,

İşçinin yaşının dolmasını beklerken ödediği fazladan prim miktarı,

Çalışanın çalışma süresine ara verip vermediği,

Çalışma süreleri, etkenleri göz önüne alınır.

EYT ile kısmi emeklilik koşullarını sağlayanlar da emekliliğe hak kazanır. Buna göre; 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan, fakat emeklilikte yaşa takılan biri 3600 gün prim ödeme şartı ile birlikte yaş şartını yerine getirdiği takdirde emekli olabilir. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan bir kadın çalışan 50 yaşına geldiyse ve 10 yıllık sigorta primi ödediyse; erkek çalışan ise aynı sigorta primini ödemesi ile birlikte 55 yaşını doldurduysa emekli olabilir.

EYT'nin kapsamı belirlenirken sigorta kolları (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) açısından bir ayırım söz konusu değil. Bağ-Kur kapsamında işyeri açan, şirket ortağı olup primini donduranlar bu süreleri canlandırarak prim gün

sayısını primlerine ekletebilir.

EYT'den faydalanacak kişilerin işverenleri için de kıdem tazminatı yükümlüğü doğacaktır. Bu noktada işveren teşviklerinin de yasalaşması bekleniyor. Hükümet işverenlere kıdem tazminatlarını ödemeleri için

Kredi Garanti Fonu (KGF) destekli düşük faiz ve uzun vadeli tazminat kredisi için çalışmalara başladı. Diğer yandan işverenlere EYT'lileri çalıştırmaları hâlinde 5 puanlık prim desteği verilmesi ile emekli olduktan sonra çalışanlar ile diğer çalışanlar arasındaki prim farkının da ortadan kaldırılması planlanıyor. Bu teşvik şu an yürürlükte olan yasalarda normal emekli olanlara verilmiyor.

Yukarıda da belirttiğim gibi tüm bu konular tasarı halinde. Yasanın yürürlüğe girmesi halinde kesinleşecektir. 

Özge Yılmaz
SMMM